Er wordt bij onze oosterburen al jaren gesproken over tolheffing voor Autobahngebruik, maar nu zal het, waarschijnlijk per 1 januari 2015, een feit worden doordat het voor de CSU, de Beierse tak van Angela Merkel’s CDU, een keiharde voorwaarde was om deel te nemen aan De Grote Coalitie – die dus gisteren is gesmeed.
Hoe de tolheffing precies uit zal vallen, is nog niet bekend. Waarschijnlijk wordt het niet uitsluitend een jaarvignet, zoals bijvoorbeeld in Zwitserland, maar kunnen buitenlanders zich ook voor kortere perioden een toegangsbewijs tot de Autobahnen aanschaffen. Ook over de kosten dáárvan kan nu nog slechts gespeculeerd worden, al circuleert het bedrag van € 100 voor een heel jaar hardnekkig
Discriminatie
Maar wel is duidelijk dat alleen buitenlandse automobilisten in de buidel moeten tasten, hoewel deze discriminatie door ‘Brussel’ nadrukkelijk is verboden. In de plannen van Merkel c.s. (haar CDU was nadrukkelijk tegen, maar moest bakzeil halen om de CSU binnen boord te houden) is daarvoor een sluiproute bedacht. Ook de eigen ingezetenen zullen aan het vignet moeten geloven, maar de kosten daarvan worden gecompenseerd via de wegenbelasting. We zijn benieuwd of de EU haar goedkeuring daar aan gaat hechten.
Vrachtauto’s
Onvermijdelijk is natuurlijk dat er uitzonderingen en/of kortingen zullen komen voor personenauto’s die het milieu meer of minder belasting, maar van verschillende tarieven naar gewicht is geen sprake. Tegenstanders, Duitse tegenstanders, van het allesomvattende tolsysteem wijzen op de tolheffing zoals die sinds 2003 voor vrachtauto’s op de Autobahnen geldt. Daarbij is wel degelijk sprake van gewichtsklassen, maar belangrijker is dat uitsluitend wordt betaald voor de exact gereden kilometers op de Bondsautobahnen. De tolpoortjes daarvoor kent iedereen die sedert de invoering wel eens over een Duitse autosnelweg heeft gereden. Die poortjes zullen ook benut worden voor het nieuwe PKW-tolsysteem.
Niet de enige
Leuk is het niet van de Duitsers, maar begrijpelijk wel. Ze zijn immers beslist niet het eerste land dat tol heft voor de snelwegen. Op de Franse autoroutes bestaat het al heel lang, maar ook in Bulgarije, Hongarije, Italië, Kroatië, Noorwegen, Oostenrijk, Portugal, Roemenië, Slovenië, Slowakije, Spanje, Tsjechië en Zwitserland moet betaald worden voor het gebruik van de autosnelwegen. Maar in géén van de landen geldt de heffing de facto alleen voor buitenlanders.
Uiteraard zijn er in de Tweede Kamer verschillende reacties op het Duitse besluit. PvdA, CDA en SP vragen verkeersminister Melanie Schultz om haar Duitse collega te vragen af te zien van de nieuwe tolheffing. Als ze daar al toe bereid is, geven we haar weinig kans – of het zou in Europees verband moeten zijn.
En er zijn er natuurlijk ook een paar die het een goed idee vinden. Groen Links heeft het liefst in heel Europa tolheffing – waarschijnlijk ook voor niet-snelwegen. D66 haalt het oude idee van betalen voor gebruik weer onder het tapijt vandaan – hoewel we dat al fors doen via de brandstofaccijns – maar wil graag een aan het Duitse plan verwant systeem ook voor Nederland ‘bekijken’.
Geen keuze
Nu dachten we dat het rekeningrijden althans voorlopig wel van de baan was, maar dit ligt even anders en komt gewoon neer op extra motorrijtuigenbelasting. Want een vignet voor alleen onze autosnelwegen kán helemaal niet, omdat we anders dan in bijvoorbeeld Frankrijk – en zeker ook Duitsland – geen alternatieven, geen keuzemogelijkheden hebben. In Frankrijk immers bestaat een volledig dekkend stelsel van Routes Nationales, waarmee je van elk A naar ieder B kunt komen. Duurt langer en is stukken onveiliger, maar het is gratis en een volwaardig alternatief. Bij ons zijn vrijwel alle snelwegen opwaarderingen, in de loop der tijd, van al bestaande wegen. Niet álle stukken autosnelwegen, maar het basis-net wel degelijk. En je kunt alleen tol heffen voor een weggedeelte als zo’n alternatief er ís.
Al met al gaat per 1 januari 2015 rijden op de Duitse Autobahnen voor ons een stuk duurder worden. Misschien niet voor de grensstreekbewoners, die de snelweg wel kunnen mijden, maar zeker voor de tallozen die naar Zwitserland, Oostenrijk, of verder willen en voor wie de Autobahn de aangewezen oplossing is. Tol ist nicht toll.