In 1964 werd bij Opel besloten een eigen 'advanced' designstudio op te zetten, op aandringen van moederconcern General Motors en naar voorbeeld van diens eigen ontwerpstudio in Detroit. Die voorbeeldfunctie werd zó ver doorgevoerd, dat zelfs het nieuw opgetrokken gebouw bij de Opelfabriek te Rüsselsheim zowat een kopie werd van het door de beroemde Finse architect Eero Saarinen in Warren, nabij Detroit gecreëerde studiocomplex.

Primeur
Voor de Europese automobielindustrie was het een primeur. Natuurlijk werden er wel eigen modellen ontworpen, maar een heuse studio daarvoor bezaten alleen de carrosseriespecialisten, die voornamelijk in Turijn en omgeving waren gevestigd: Bertone, Ghia, Frua, Michelotti, Farina en vele anderen – waarvan de meeste recentelijk hun deuren hebben moeten sluiten.

Het eerste product van de Opel Advanced Design Studio was de leuke sportieve Opel GT, die als Experimental GT debuteerde op de Frankforter IAA van 1965. De uiteindelijke productieversie zag eind 1968 het daglicht en week maar minimaal af van het oer-ontwerp.

Kikkerogen
Bij de huidige designstudio van Opel konden we nu nog eens precies de verschillen aanschouwen, met uitleg onder het goedkeurend oog van de oorspronkelijke ontwerper, Erhard Schnell. De koplampen bijvoorbeeld, waren in het oorspronkelijke ontwerp vierkante opklappers die niet alleen het design verstoorden, maar ook nog eens te laag gemonteerd waren om aan de wettelijke voorschriften te voldoen. De bekende, om hun as wentelende ‘kikkerogen’ vormden de oplossing – die nog eens tot icoon uitgroeiden óók.

Maar er waren veel meer designdetails die voor het uiteindelijke ontwerp veranderd waren: de achterschermen werden allengs minder hoekig, de portieren liepen met ronde lijnen verder door in het dak (om in- en uitstappen te vergemakkelijken) en uiteindelijk werd ook geheel afgezien van een conventionele bagageruimte: achter de stoelen kón wel wat worden opgeborgen. Ook de 'powerdome' in de motorkap verscheen pas in het laatste stadium: om het luchtfilter ademruimte te verschaffen.

Geheim
De ontwikkeling van de Experimentel GT was geëntameerd door de uit Detroit overgehevelde designchef Clare McKichan die Advanced Designer Erhard Schnell de opdracht gaf zulks strikt geheim te doen. Schnell daar nu over: “MacKichan had er helemaal niets over gezegd tegen de Raad van Bestuur. Toen het studiemodel zo goed als klaar was en op de autosalon van Frankfort zou worden geïntroduceerd, kon hij niet anders dan zijn meerderen inlichten. Wij waren er niet gerust op toen de Experimental GT voor het eerst intern werd gepresenteerd. Het was een hele opluchting toen het senior management spontaan in applaus uitbarstte en helemaal weg was van de auto.”

Kunst met precisie
De Opel GT was de eerste van een enorme reeks Opels die vanuit het Advanced Design hun weg via de reguliere ontwerpafdeling en de productievoorbereiding naar de lopende banden vonden. Daarbij is de filosofie hetzelfde gebleven: beeldende kunst combineren met Duitse precisie, maar de gereedschappen zijn in de vijftig jaar wél ingrijpend gewijzigd, of liever gezegd: aangevuld. De computer deed zijn intrede en speelt nu een niet meer weg te denken rol, die vooral tijdbesparend werkt. Al in de geavanceerde ontwerpfase worden alle relevante data opgeslagen en zijn dan toegankelijk voor alle andere afdelingen die er mee te maken krijgen.

Kleimodel
Niettemin wordt het aloude kleimodel in ere gehouden. “Wat we op computerschermen kunnen simuleren is natuurlijk gigantisch,” zegt de jonge Nederlandse Chief Designer Ivo van Hulten (wéér een landgenoot op een belangrijke designplek in de internationale autoindustrie). “We kunnen het ontwerp in iedere kleur, met verschillende lichtinval in ontelbare situaties projecteren, maar tóch wil je een tastbaar model hebben. En vooral ook op ware grootte”. Er worden wel kleinere schaalmodellen gemaakt, die dan door een computer worden gescand, maar uiteindelijk is een 1-op-1 model onmisbaar. Ook dat wordt tegenwoordig in basis door computergestuurde apparatuur vervaardigd, maar ook hier is het menselijke handwerk voor de afwerking nog altijd dé factor van betekenis.

Het speciaal voor het 50-jarig jubileum vervaardigde model van de Opel GT diende als ‘slachtoffer’ om te laten zien hoe met de hand detailwijzigingen kunnen worden aangebracht. Beetje kneedbare klei (Plastiline) er bij geplakt, elders weer wat weggeschaafd, zo wordt de auto definitief vormgegeven. En steeds worden de resultaten gescand en voor de hele ontwikkelingsafdeling vastgelegd.

Monza
Een etage lager in Rüsselsheim wordt eenzelfde proces vijftig jaar later herhaald voor de experimentele Monza die vorig jaar op de IAA debuteerde. Maar dit is niet om het jubileum op te luisteren, maar de harde realiteit – ook al zal de definitieve Monza (áls die er al komt) behoorlijk van het model in zijn huidige vorm afwijken. De grote vleugeldeuren zullen vast en zeker het productiestadium niet halen, maar om Raad van Bestuur én publiek een betere indruk van het interieur te geven zijn ze vooralsnog ideaal.

Zo blijft het oude handwerk gehandhaafd, ondanks de allesoverheersende opmars van de computer. We moesten voortdurend aan de bekende slogan van dat biermerk denken, óók toen we ter afsluiting nog wat rondjes konden rijden in auto’s die hun bakermat in de Advanced Design Studio hadden gevonden. Qua puur rijgedrag is de vooruitgang enorm geweest, merk je dan weer eens aan den lijve. Wat vooral opvalt bij die oude modellen, zoals de GT zelf, maar ook zo’n geinige Kadett Aero, is dat het van die lawaaischoppers zijn voor de inzittenden en dat de ventilatie (óók in versie met airco) vandaag de dag niet meer geaccepteerd zou worden.

Saillant detail: álle aanwezige semi-oldtimers, vanaf de Opel GT, had ik in de loop der jaren gewoon aan een reguliere rijtest onderworpen. Ook die geweldige Lotus Omega. Maar daar mochten we nu niet meer mee rijden.