Daar staat-ie dan, de nieuwste limited edition van de fortwo. Net als bijvoorbeeld Mini heeft Smart met enige regelmaat een exclusief aangeklede en eigenzinnige editie ontwikkeld om mee te gaan met de laatste lifestyle. De nieuwste trend is blijkens deze greystyle matgrijs in combinatie met groen-geel, bijna de kleur van menig markeerstift. De tweezitter is grotendeels in dat donker matte jasje gestoken, hetzelfde geldt voor de 15 inch wielen. De bekende tridion veiligheidskooi is zwart, op details doet-ie rebels; wie had hier ooit die buitenspiegelbehuizingen bij kunnen bedenken?! Precies. Traditiegetrouw beperkt deze modieuze outfit zich niet tot de carrosserie; het interieur is ingericht met lederen bekleding en stoffen afwerking in de deuren en op het dashboard, dat qua structuur iets weg heeft van jeans. De donkere tinten zijn voor deze gelegenheid opgefleurd met geelgroene sierringen en -stiksels. Met een zeer prille tellerstand van 16 km, airconditioning en een geïntegreerde radio/cd-speler binnen handbereik starten we onze reis naar zijn geboorteplaats Hambach, zo’n 500 km vanuit de Nederlandse importeur te Utrecht, net over de Duitse grens in Oost-Frankrijk.

Smartbasis

De heenreis verloopt voorspoedig. Het eenlitertje met 71 pk was nog niet ingereden en heeft in eerste instantie rustig zijn eerste draaiuren kunnen maken. In de heuvelige omgeving richting Trier – onze tussenstop en verzamelpunt met de smartforumleden – moet de driepitter even aan het werk om snelwegtempo vast te houden. Een korte tankstop leert dat de fortwo gedurende eerste paar honderd kilometers gemiddeld 1 op 16 heeft verbruikt. Valt helemaal niet tegen, en het werd alleen maar beter. Na ruim vijf uur rijden naderen we het hotel in Trier, dat inmiddels zichtbaar blijkt omgedoopt tot een ware fan base. De parkeerplaats staat vol met smarts in alle soorten, kleuren en maten. Diverse Roadster-rijders zijn al een paar dagen eerder vertrokken om de omgeving (sportief) te verkennen. Als je er toch bent moet je het wel goed doen, natuurlijk...

Smartville!

Het fabrieksbezoek vindt de volgende dag plaats. Na een niet te missen colonne rit zijn de eerste borden met ‘smartville’ gesignaleerd. Hier moeten we zijn! Het complex blijkt groter dan gedacht en op instructie van de organisatie worden de smarts gezamenlijk op een rij geparkeerd, op afstand van ‘tegendraadse’ werknemers die met een vreemd merk zijn gekomen. Onder hen - en dat zijn er toch zo'n 1600 - rijdt niet iedereen het merk waar ze zelf aan werken – tot grote teleurstelling van de groep, uiteraard. Een korte introductie vindt plaats in het Centre de Communication, waar diverse unieke smarts zijn tentoongesteld. Zo is daar de allereerst geproduceerde Smart city-coupé met handtekeningen van de medewerkers en neemt een knalrode Roadster-Coupe met twee samengesmolten driecilinders achterin een prominente plaats in. Van deze ultieme BRABUS V6 uitvoering zijn er slechts een hand vol geproduceerd (destijds ook in Hambach) en die treden buiten bepaalde evenementen niet in het openbaar. Een feestnummer waar menig smartliefhebber direct voor tekent. Ook is er ruimte geserveerd voor de zeldzame Smart crossblade, een dakloze fortwo zonder voorruit en traditionele deuren, die overigens wel ‘street-legal’ is. Maar de meeste ogen zijn toch wel gericht op een wel heel prille voorvader van de smart; een hoekig prototype met een samengesteld interieur uit Volkswagen en Porsche(!) onderdelen. Het moederbedrijf van Smart (Daimler) dacht al bijna veertig jaar geleden na over slim en compact vervoer! Na deze korte blik in het verleden is het tijd voor het dagelijks leven in de fabriek; de rondleiding gaat van start.

Just in time

De Smart fabriek bestaat uit verschillende vleugels, met elk zijn individuele bijdrage aan het geboorteproces. Denk daarbij aan het monteren van het interieur, de body panels en het ‘huwelijk’ tussen de aandrijflijn en de carrosserie. Afhankelijk van het productiestadium wordt de koets (soms van bovenaf) aan een rail vervoerd, eenmaal op wielen blijft de fortwo aan de grond. Centraal bevindt zich een ruimte voor individuele controle en eventuele correcties. Een eerste rondgang door alle vleugels leert dat hier vooral assemblage plaatsvindt. Ook de Amerikaanse uitvoeringen die op details verschillen met de Europese variant zien op die manier het levenslicht, evenals de special editions zoals de onze en reguliere BRABUS-versies. De vervaardiging van de meeste onderdelen geschiedt vanuit andere locaties op het fabrieksterrein, dat door de omvang van 73 hectare de naam smartville zeker waardig is. 'Modular Sourcing' is hier het toverwoord. Smart werkt direct samen met haar toeleveranciers, die als het ware zijn ingeburgerd in het 'dorp'. De tridion veiligheidskooi wordt zodoende onder de hoede van Magna Steyr ontwikkeld. Ook de bodypanels zijn vooraf door een ‘system partner’ in vorm gegoten. Voor het dashboard en bijbehorende bedrading is het bij ons als bandenmerk bekende Continental weer verantwoordelijk. Zelfs het hart van de Smart komt vrijwel kant-en-klaar binnen; de benzinemotoren zijn van Mitsubishi (Japan), de cdi dieselmotor is van Mercedes-Benz zelf. Al deze onderdelen worden daarna bij één van de relevante vleugels op nog geen tien meter afstand van de assemblagelijn aangeleverd door middel van het just-in-time-principe. Door de tijdige aanvoer van onderdelen in de juiste volgorde heeft Smart voor het bouwen van haar auto’s geen aparte ruimte nodig om grote voorraden op te bouwen, al werkt dat nadelig in geval bepaalde processen vertragen – waarover later meer. Bovendien is elke Smart die van de band rolt een specifieke bestelling en geen voorraadmodel zonder ‘eigenaar’. Efficiëntie staat voorop, en dat blijkt ook wel uit de productietijd van de tweezitter. Van begin tot eind neemt de geboorte zo’n acht uur in beslag. Iets meer dan drie uur daarvan komt voor rekening van de assemblage.

Om de geboorte van een Smart simpelweg in elkaar zetten van onderdelen te noemen gaat wat te kort door de bocht. Naast een aantal geautomatiseerde machines voor de assemblage van bepaalde delen is een groot gedeelte nog altijd mensenwerk. Bij het plaatsen van de aandrijflijn aan de carrosserie, de voorruit, het dashboard en de wielmoeren staat een of meerdere fabrieksmedewerkers paraat, die in twee ‘shifts’ werken. Tijdens de rondleiding blijkt de productie te zijn onderbroken. Navraag leert dat er tijdelijk probleem was bij de spuithal van de body panels. Door het werken volgens het just-in-time delivery principe moest zo voor korte tijd de gehele assemblagelijn worden stilgelegd. Een cijferdisplay aan de muur toont intussen in welke mate de processen achter op schema raken. Medewerkers pakken hun extra pauze. Na korte tijd begint de band weer te rollen. De water proof check in de ‘doucheruimte’ en het tanken van enkele liters brandstof zijn één van de laatste handelingen die worden verricht. De band loopt op z’n einde. Een medewerker krijgt het sein ‘ready to go’ waarna de Smart zijn eerste meters zelfstandig maakt en tijdelijk opzij wordt geparkeerd. Exemplaren die eventueel een nadere inspectie verdienen worden apart gezet. Onze ‘gids’ van de smartfabriek laat weten zelf ook mee te hebben geholpen aan het ontstaan van menig smartje; iedereen die in ‘smartville’ komt te werken moet een weekje meedraaien. Traditie!

Sneak preview

Zoals gezegd bevindt de afdeling voor controle en evaluatie zich in het midden van de smartfaciliteit. Hoewel deze sectie niet was opgenomen in het dagprogramma was het zeker een blik waardig. Smart maakt zich namelijk op voor de vernieuwde fortwo. Na de jaarlijkse zomersluiting van de productie rolt hij lichtjes opgefrist van de band met nieuwe kleuren, andere velgen, meer ‘volwassen’ uitrustingsmogelijkheden en een iets ander dashboard design. Een aantal exemplaren stonden daar reeds opgesteld , een leuke live preview voor de afgereisde smartliefhebbers. Ook maakt men in Hambach zich op voor de Smart electric drive, waar we eerder dit jaar twee maal mee hebben kunnen rijden. Deze volledig elektrisch aangedreven Smart wordt in een beperkte oplage van 1500 stuks geproduceerd maar is vanaf eind volgend jaar voor het grote publiek beschikbaar. Het accupakket is tegen die tijd niet meer afkomstig van Tesla(!), maar wordt door Mercedes-Benz in samenwerking met een nieuwe partij in grotere aantallen ontwikkeld. Na productie vinden de meeste smarts per trailer hun weg naar Italië, de USA of thuisland Duitsland. Door de gunstige ligging van Hambach centraal in Europa kan Smart ook hier efficient werken en kosten besparen. Met het smartgevoel van top tot teen zetten we weer koers naar Hollandse bodem. Au revoir, auf wiedersehen!

Deze zomer wordt de vernieuwde fortwo rijklaar aan de internationale pers voorgesteld. Onze bevindingen van de nieuwe uitrustingsmogelijkheden, opgefriste look & feel en fijngeslepen motoren liggen uiteraard in het verschiet. Binnenkort een bijpassend verslag!